Isu kata kerja di dalam Tatabahasa Dewan (TBD) dan Nahu Melayu Mutakhir (NMM) dari sudut pandang Gisa Rauh (syntactic categories).

Mohamad Rozi Bin Kasim (Ph.D)

1.    1.  Dalam TBD, terdapat beberapa kata kerja yang apabila digabungkan dengan imbuhan meN- apabila bertemu dengan  /p/ /k/ dan sebagainya (konsonan homorganik) tetap dikekalkan atas alasan untuk mengekalkan etimologi kata tersebut. Sebagai contoh, perkataan seperti “mempelopori” yang dianggap kekecualian oleh TBD. Hal ini membuktikan bahawa tidak terdapat konsistensi dalam teori yang mengatakan bahawa apabila imbuhan awalan meN- bertemu dengan /k/ /g/ dan sebagainya, maka konsonan tersebut akan digugurkan. Hal ini juga disebutkan oleh Gisa Rauh (2010) bahawa sesuatu teori itu kadang-kala tidak mempunyai konsistensi dan mempunyai masalah disebabkan sifat bahasa yang boleh berubah-ubah.

2. 2. Mempertinggi/dipertinggi (TBD), pertinggi (NMM). Dalam TBD, tiada afiks awalan KK per-, sebaliknya dalam NMM, afiks awalan per- juga dianggap sebagai afiks awalan KK. Oleh itu, mengikut Gisa Rauh, berdasarkan teori yang dikemukakan oleh Fries (1952, dalam Gisa Rauh 2010), kita boleh menggunakan kaedah paradigmatik atau sistem penggantian bagi menentukan sesuatu golongan kata itu. Dalam konteks “pertinggi”, kita boleh menukarkannya dengan perkataan seperti “perbesar” dan sebagainya. Perkataan “tinggi” dan “besar” merupakan kata adjektif, tetapi apabila digabungkan dengan imbuhan awalan “per-“, maka perkataan tersebut menjadi kata kerja. Hal ini juga boleh dibuktikan lagi dengan menambah kata bantu dalam ayat “dia sudah pertinggi bangunan itu” atau “dia sudah perbesar bangunan itu” bagi membuktikan bahawa imbuhan per- juga merupakan imbuhan awalan kata kerja. Oleh itu jelaslah di sini bahawa imbuhan per- merupakan imbuhan awalan kata kerja.

3.   3. Kata nafi kerja. Dalam NMM, kata nafi kerja dianggap kata yang memasuki golongan kata kerja dan mempunyai fungsi yang sama seperti kata kerja. Sebagai contoh, “dia tiada rumah”. Oleh itu, dapat kita lihat bahawa kata nafi kerja ini mempunyai komponen makna + nafi. Sebaliknya, dalam TBD, kata nafi hanya diterangkan sebagai unsur yang hadir sebelum frasa kerja dan tidak dianggap sebagai kata kerja. Mengikut Harris (1946, dalam Gisa Rauh 2010), kita perlu menggunakan sistem penggantian untuk menentukan sesuatu golongan kata itu. Oleh itu, bagi menentukan sama ada “tiada” merupakan kata kerja atau tidak, kita boleh menggantikan perkataan tersebut dengan perkataan yang berlawanan dengannya, iaitu “ada” di dalam ayat “saya ada rumah”. “ada” merupakan kata kerja yang bermaksud “mempunyai” atau “wujud”.

4.  4. Menurut Jackendoff (1977, dalam Gisa Rauh, 2010) kata kerja boleh berada di kedudukan subjek, objek, dan komplemen. Hal ini berbeza dengan TBD yang hanya mengatakan bahawa kata kerja merupakan inti kepada frasa kerja sahaja. Manakala, bagi NMM pula mengatakan bahawa kata kerja hanya berfungsi pada predikat dalam ayat Subjek-Predikat-(objek)-(Ajung), iaitu kata kerja hanya berfungsi pada bahagian predikat sahaja dan tidak boleh berada pada kedudukan subjek. Hal ini sudah tentulah berbeza dengan apa yang diterangkan oleh Jackendoff sebelum ini.

5.  5. Penggabungan kata kerja bantu. Dalam NMM, terdapat penggabungan kata kerja bantu dan ini dianggap gramatis, sebagai contoh “dia belum pernah datang”. Dalam TBD, langsung tidak diterangkan sama ada sesuatu kata tugas (kata kerja bantu) itu boleh hadir secara serentak atau tidak di dalam ayat. Namun, kita tidak boleh menganggap bahawa contoh yang diberikan dalam NMM itu salah kerana jika kita lihat pemerhatian Pollock (1989, dalam Gisa Rauh, 2010) terhadap bahasa Perancis dan bahasa Inggeris tentang kata kerja bantu ini, beliau mengatakan bahawa kata kerja bantu dalam bahasa Perancis boleh hadir sama ada di sebelah kanan atau kiri bersebelahan dengan kata kerja, manakala kata kerja bantu dalam bahasa Inggeris pula hanya boleh hadir di sebelah kiri kata kerja. Hal ini menunjukkan kepada kita bahawa selagi ayat yang diungkapkan itu mempunyai maksud dan gramatis, maka ayat tersebut dianggap betul.

6.  6. Kata kerja transitif. Mengikut TBD, kata kerja transitif merupakan kata kerja yang mengandungi objek (FN) dan kata kerja tersebut boleh dipasifkan. Selain itu, TBD juga hanya mengkhususkan perkataan yang menerima awalan meN- sahaja sebagai kata kerja transitif. Sebaliknya, dalam NMM, kata kerja transitif tidak semestinya boleh dipasifkan kerana mengikut NMM, di dalam kata kerja transitif terdapat dua jenis kata kerja transitif, iaitu kata kerja transitif jati (boleh dipasifkan) dan kata kerja transitif semu (tidak boleh dipasifkan).

7.  7. Kata kerja pasif. Mengikut TBD, sesuatu kata kerja pasif itu adalah apabila kata kerja tersebut meneriman awalan di- (awalan meN- untuk KK aktif) dan ter- sahaja. Sebaliknya, NMM mengatakan bahawa kata kerja pasif juga boleh menerima imbuhan awalan per- seperti “tetamu itu hendak kami persilakan ke rumah kami” (kata kerja pasif semu) dalam ayat yang bersusunan Objek-Pelaku-Perbuatan.

8.   8. Imbuhan apitan dipeR-…-kan. Dalam NMM, tiada imbuhan kata kerja apitan dipeR-…-kan. Namun, perkataan itu tergolong dalam penambah kompleks mengikut NMM. Sebaliknya, dalam TBD, terdapat imbuhan kata kerja dipeR-…-kan yang dianggap sebagai kata kerja pasif.

9.  9. Dalam TBD, istilah kata tugas digunakan bagi menunjukkan sesuatu kata itu mendukung sesuatu tugas sintaksis itu dan dalam konteks kata kerja, kata tugas hadir dalam ayat atau frasa kerja. Namun begitu, dalam NMM, kata kerja bantu merupakan kata kerja yang “membantu” kata kerja leksikal dalam memberi ciri aspek dan modalitas. Isunya di sini ialah perbezaan penggunaan istilah sahaja. Namun begitu, NMM lebih bersifat menjurus secara sepesifik kepada kata bantu, manakala TBD lebih bersifat umum dengan menggunakan istilah kata tugas.

10. Isu yang terakhir yang dapat penulis lihat dalam TBD dan NMM ialah TBD dan NMM tidak menerangkan tentang struktur permukaan dan struktur dalaman seperti yang diterangkan di dalam buku “syntactic categories”.