Isu kata kerja di dalam Tatabahasa Dewan (TBD) dan Nahu Melayu Mutakhir (NMM) dari sudut pandang Gisa Rauh (syntactic categories).
Mohamad Rozi Bin Kasim (Ph.D)
1. 1. Dalam
TBD, terdapat beberapa kata kerja yang apabila digabungkan dengan imbuhan meN-
apabila bertemu dengan /p/ /k/ dan
sebagainya (konsonan homorganik) tetap dikekalkan atas alasan untuk mengekalkan
etimologi kata tersebut. Sebagai contoh, perkataan seperti “mempelopori” yang
dianggap kekecualian oleh TBD. Hal ini membuktikan bahawa tidak terdapat
konsistensi dalam teori yang mengatakan bahawa apabila imbuhan awalan meN-
bertemu dengan /k/ /g/ dan sebagainya, maka konsonan tersebut akan digugurkan.
Hal ini juga disebutkan oleh Gisa Rauh (2010) bahawa sesuatu teori itu
kadang-kala tidak mempunyai konsistensi dan mempunyai masalah disebabkan sifat
bahasa yang boleh berubah-ubah.
2. 2. Mempertinggi/dipertinggi
(TBD), pertinggi (NMM). Dalam TBD, tiada afiks awalan KK per-, sebaliknya dalam
NMM, afiks awalan per- juga dianggap sebagai afiks awalan KK. Oleh itu,
mengikut Gisa Rauh, berdasarkan teori yang dikemukakan oleh Fries (1952, dalam
Gisa Rauh 2010), kita boleh menggunakan kaedah paradigmatik atau sistem
penggantian bagi menentukan sesuatu golongan kata itu. Dalam konteks
“pertinggi”, kita boleh menukarkannya dengan perkataan seperti “perbesar” dan
sebagainya. Perkataan “tinggi” dan “besar” merupakan kata adjektif, tetapi
apabila digabungkan dengan imbuhan awalan “per-“, maka perkataan tersebut
menjadi kata kerja. Hal ini juga boleh dibuktikan lagi dengan menambah kata bantu
dalam ayat “dia sudah pertinggi bangunan itu” atau “dia sudah perbesar bangunan
itu” bagi membuktikan bahawa imbuhan per- juga merupakan imbuhan awalan kata
kerja. Oleh itu jelaslah di sini bahawa imbuhan per- merupakan imbuhan awalan
kata kerja.
3. 3. Kata
nafi kerja. Dalam NMM, kata nafi kerja dianggap kata yang memasuki golongan
kata kerja dan mempunyai fungsi yang sama seperti kata kerja. Sebagai contoh,
“dia tiada rumah”. Oleh itu, dapat kita lihat bahawa kata nafi kerja ini
mempunyai komponen makna + nafi. Sebaliknya, dalam TBD, kata nafi hanya
diterangkan sebagai unsur yang hadir sebelum frasa kerja dan tidak dianggap
sebagai kata kerja. Mengikut Harris (1946, dalam Gisa Rauh 2010), kita perlu
menggunakan sistem penggantian untuk menentukan sesuatu golongan kata itu. Oleh
itu, bagi menentukan sama ada “tiada” merupakan kata kerja atau tidak, kita
boleh menggantikan perkataan tersebut dengan perkataan yang berlawanan
dengannya, iaitu “ada” di dalam ayat “saya ada rumah”. “ada” merupakan kata
kerja yang bermaksud “mempunyai” atau “wujud”.
4. 4. Menurut
Jackendoff (1977, dalam Gisa Rauh, 2010) kata kerja boleh berada di kedudukan
subjek, objek, dan komplemen. Hal ini berbeza dengan TBD yang hanya mengatakan
bahawa kata kerja merupakan inti kepada frasa kerja sahaja. Manakala, bagi NMM
pula mengatakan bahawa kata kerja hanya berfungsi pada predikat dalam ayat
Subjek-Predikat-(objek)-(Ajung), iaitu kata kerja hanya berfungsi pada bahagian
predikat sahaja dan tidak boleh berada pada kedudukan subjek. Hal ini sudah tentulah
berbeza dengan apa yang diterangkan oleh Jackendoff sebelum ini.
5. 5. Penggabungan
kata kerja bantu. Dalam NMM, terdapat penggabungan kata kerja bantu dan ini
dianggap gramatis, sebagai contoh “dia belum
pernah datang”. Dalam TBD, langsung tidak diterangkan sama ada sesuatu kata
tugas (kata kerja bantu) itu boleh hadir secara serentak atau tidak di dalam
ayat. Namun, kita tidak boleh menganggap bahawa contoh yang diberikan dalam NMM
itu salah kerana jika kita lihat pemerhatian Pollock (1989, dalam Gisa Rauh,
2010) terhadap bahasa Perancis dan bahasa Inggeris tentang kata kerja bantu
ini, beliau mengatakan bahawa kata kerja bantu dalam bahasa Perancis boleh
hadir sama ada di sebelah kanan atau kiri bersebelahan dengan kata kerja,
manakala kata kerja bantu dalam bahasa Inggeris pula hanya boleh hadir di
sebelah kiri kata kerja. Hal ini menunjukkan kepada kita bahawa selagi ayat
yang diungkapkan itu mempunyai maksud dan gramatis, maka ayat tersebut dianggap
betul.
6. 6. Kata
kerja transitif. Mengikut TBD, kata kerja transitif merupakan kata kerja yang
mengandungi objek (FN) dan kata kerja tersebut boleh dipasifkan. Selain itu,
TBD juga hanya mengkhususkan perkataan yang menerima awalan meN- sahaja sebagai
kata kerja transitif. Sebaliknya, dalam NMM, kata kerja transitif tidak
semestinya boleh dipasifkan kerana mengikut NMM, di dalam kata kerja transitif
terdapat dua jenis kata kerja transitif, iaitu kata kerja transitif jati (boleh
dipasifkan) dan kata kerja transitif semu (tidak boleh dipasifkan).
7. 7. Kata
kerja pasif. Mengikut TBD, sesuatu kata kerja pasif itu adalah apabila kata
kerja tersebut meneriman awalan di- (awalan meN- untuk KK aktif) dan ter-
sahaja. Sebaliknya, NMM mengatakan bahawa kata kerja pasif juga boleh menerima
imbuhan awalan per- seperti “tetamu itu hendak kami persilakan ke rumah kami” (kata kerja pasif semu) dalam ayat yang
bersusunan Objek-Pelaku-Perbuatan.
8. 8. Imbuhan
apitan dipeR-…-kan. Dalam NMM, tiada imbuhan kata kerja apitan dipeR-…-kan.
Namun, perkataan itu tergolong dalam penambah kompleks mengikut NMM.
Sebaliknya, dalam TBD, terdapat imbuhan kata kerja dipeR-…-kan yang dianggap
sebagai kata kerja pasif.
9. 9. Dalam
TBD, istilah kata tugas digunakan bagi menunjukkan sesuatu kata itu mendukung
sesuatu tugas sintaksis itu dan dalam konteks kata kerja, kata tugas hadir
dalam ayat atau frasa kerja. Namun begitu, dalam NMM, kata kerja bantu
merupakan kata kerja yang “membantu” kata kerja leksikal dalam memberi ciri
aspek dan modalitas. Isunya di sini ialah perbezaan penggunaan istilah sahaja.
Namun begitu, NMM lebih bersifat menjurus secara sepesifik kepada kata bantu,
manakala TBD lebih bersifat umum dengan menggunakan istilah kata tugas.